بررسی وضعیت رطوبتی و تولید گیاهان زراعی در اقلیمهای مختلف ایران

  خشکسالی در دوره­های زمانی مختلفی رخ می­دهد، که طول دوره، شدت و گستردگی آن از سالی به سال دیگر متفاوت است. بنابراین مدیریت صحیح در کنترل و کاهش خسارات ناشی از خشکسالی بسیار مهم است. هدف این مقاله جمع­آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات استاندارد شده درباره نقش سیستم­های پیش­آگاهی با استفاده از شاخص­های خشکی فائو 56 و یونسکو در زراعت برخی گیاهان مهم زراعی ایران شامل؛ غلات (گندم، جو، ذرت و برنج)، حبوبات (لوبیا، نخود، عدس و یونجه) و گیاهان صنعتی (آفتابگردان، سویا، کلزا، چغندر­قند، سیب­زمینی و پنبه) در مناطق اقلیمی کشور است. در این مطالعه از دوره آماری حداقل 30 ساله (از 1961 تا 2010) استفاده گردید. میانگین بارش سالانه (میلی­متر در سال) و تبخیر و تعرق مرجع (میلی­متر در سال) در ایستگاه­های با اقلیم خیلی خشک به­ترتیب 56/76 و 03/3001 میلی­متر در سال بود، این مقادیر برای ایستگاه­های با اقلیم خشک 41/195 و 44/2249،  ایستگاه­های نیمه خشک 9/343 و 62/1351، ایستگاه­های نیمه مرطوب 8/583 و 4/1153 و برای ایستگاه­های مرطوب 16/1272 و 91/949 میلی­متر در سال بود. بیشترین و کمترین بارندگی سالانه به ترتیب در ایستگاه­های رشت (5/1337 میلی­متر در سال) و زابل (7/57 میلی­متر در سال) رخ می­دهد. بیشترین و کمترین تبخیر و تعرق مرجع به­ترتیب در ایستگاه­های چابهار (15/3909 میلی­متر در سال) و بندر انزلی (6/890 میلی­متر در سال) رخ می­دهد. بنابراین حدود 63/13 درصد از ایستگاه­های مورد مطالعه شرایط مناسبی جهت تولید محصولات زراعی دارند و 37/86 درصد در وضعیت بحرانی و ناپایدار قرار دارند.